زنان در سایه: نبرد زیرزمینی برای احقاق حقوق در افغانستان

بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در آگوست 2021، نه تنها یک تغییر سیاسی بزرگ بود، بلکه تاثیری عمیق بر زندگی روزمره و حقوق زنان افغانستانی گذاشت. در دو دهه گذشته، زنان افغان توانسته بودند با تلاش و پشتکار، دستاوردهای قابل‌توجهی در زمینه حقوق بشر، تحصیل و مشارکت اجتماعی به دست آورند. اما با بازگشت طالبان، بسیاری از این دستاوردها با خطر نابودی مواجه شد. در این دوران تیره و تار، زنان افغان همچنان به مقاومت ادامه می‌دهند و با استفاده از حرکت‌های زیرزمینی به مبارزه برای حقوق خود ادامه می‌دهند.

حرکت‌های زیرزمینی

آموزش و تحصیل مخفیانه: با ممنوعیت تحصیل دختران بالاتر از مقطع ابتدایی در بسیاری از مناطق تحت کنترل طالبان، گروه‌های زنان به صورت مخفیانه کلاس‌های آموزشی را برگزار می‌کنند. این کلاس‌ها در مکان‌های غیررسمی مانند خانه‌ها، مساجد و حتی زیرزمین‌ها برگزار می‌شود. معلمان و دانش‌آموزان در این صنف‌ها با خطرات جدی از جمله دستگیری و شکنجه مواجه هستند، اما عزم راسخ آنها برای ادامه تحصیل و آموزش غیرقابل انکار است. این صنف‌ها نه تنها به دختران امکان ادامه تحصیل می‌دهند، بلکه به آنها امید و انگیزه می‌بخشند تا به آینده‌ای بهتر امیدوار باشند.

شبکه‌های حمایت اجتماعی: زنان افغان با ایجاد شبکه‌های مخفی و غیررسمی، به یکدیگر کمک می‌کنند. این شبکه‌ها شامل ارائه حمایت‌های روانی، مالی و مشاوره‌ای است. از طریق پیام‌رسان‌های امن و جلسات مخفیانه، این زنان با یکدیگر در ارتباط هستند و به حمایت از همدیگر می‌پردازند. این شبکه‌ها نه تنها به زنان کمک می‌کند تا با مشکلات روزمره مقابله کنند، بلکه احساس همبستگی و اتحاد را در میان آنها تقویت می‌کند. به عنوان مثال، برخی از این شبکه‌ها به زنان کمک می‌کنند تا کسب‌وکارهای خانگی راه‌اندازی کنند و از این طریق بتوانند درآمدی برای خانواده‌های خود تامین کنند.

رسانه‌های زیرزمینی: با محدودیت‌های شدید بر رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران زن، برخی از زنان خبرنگار به صورت مخفیانه به گزارش‌دهی ادامه می‌دهند. این گزارش‌ها با خطرات فراوان تهیه و از طریق اینترنت به خارج از کشور ارسال می‌شود. هدف این گزارش‌ها، جلب توجه جهانی به وضعیت زنان در افغانستان و تلاش برای ایجاد تغییرات مثبت است. زنان خبرنگار با استفاده از روش‌های نوآورانه و مخفیانه، صدای خود را به گوش جهان می‌رسانند. آنها با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی، اطلاعات و اخبار را به صورت سریع و امن منتقل می‌کنند.

جنبش‌های اعتراضی مخفیانه: زنان افغان با برگزاری تجمعات و اعتراضات مخفیانه، تلاش می‌کنند تا صدای خود را به گوش مسئولین و جامعه جهانی برسانند. این تجمعات معمولاً در مکان‌های غیررسمی و با حضور محدود برگزار می‌شود تا از دید طالبان مخفی بماند. زنان با استفاده از نمادها و شعارهای مختلف، پیام‌های اعتراضی خود را منتقل می‌کنند و خواستار احقاق حقوق خود می‌شوند.

چالش‌ها و تهدیدها

زنان فعال در این حرکت‌های زیرزمینی با تهدیدهای جدی مواجه هستند. طالبان به شدت با هرگونه فعالیت زیرزمینی مقابله می‌کند و زنان را به شدت تنبیه می‌کند. این تهدیدها شامل دستگیری، شکنجه و حتی مرگ می‌شود. با وجود این خطرات، زنان افغان همچنان به مقاومت خود ادامه می‌دهند و برای احقاق حقوق خود تلاش می‌کنند.

تهدیدهای امنیتی: زنان فعال در این حرکت‌های زیرزمینی، به‌ویژه آنهایی که در مناطق تحت کنترل طالبان زندگی می‌کنند، با تهدیدهای امنیتی جدی مواجه هستند. طالبان به شدت به دنبال شناسایی و متوقف کردن این فعالیت‌ها است و زنان فعال را به سختی مجازات می‌کند. این تهدیدها شامل دستگیری، شکنجه و حتی اعدام می‌شود. با این وجود، بسیاری از زنان با شجاعت و اراده‌ای قوی به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند.

مشکلات مالی: بسیاری از زنان فعال در این حرکت‌های زیرزمینی با مشکلات مالی جدی مواجه هستند. آنها معمولاً دسترسی به منابع مالی کافی ندارند و باید با حداقل امکانات به فعالیت‌های خود ادامه دهند. این محدودیت‌ها می‌تواند توانایی آنها را برای ادامه فعالیت‌ها کاهش دهد. با این حال، زنان با همبستگی و همکاری با یکدیگر سعی می‌کنند تا از این موانع عبور کنند و به فعالیت‌های خود ادامه دهند.

فشارهای روانی: زنان فعال در حرکت‌های زیرزمینی با فشارهای روانی زیادی مواجه هستند. آنها باید با ترس و نگرانی مداوم از دستگیری و مجازات مواجه شوند. علاوه بر این، آنها باید با چالش‌های روزمره زندگی در شرایط سخت و ناپایدار مواجه شوند. این فشارهای روانی می‌تواند تاثیرات منفی بر سلامت روانی و جسمی آنها داشته باشد. با این وجود، بسیاری از زنان با قدرت و استقامت به مبارزه خود ادامه می‌دهند.

نقش جامعه بین‌المللی: جامعه بین‌المللی نقش مهمی در حمایت از این حرکت‌های زیرزمینی دارد. از طریق ارائه کمک‌های مالی، حمایت‌های حقوقی و جلب توجه جهانی به وضعیت حقوق زنان در افغانستان، می‌توان به این زنان کمک کرد تا به مبارزه خود ادامه دهند. همچنین، فشارهای دیپلماتیک بر طالبان می‌تواند به کاهش محدودیت‌ها و بهبود وضعیت حقوق زنان کمک کند.

ارائه کمک‌های مالی: جامعه بین‌المللی می‌تواند با ارائه کمک‌های مالی به سازمان‌ها و گروه‌های زنان فعال در افغانستان، به آنها کمک کند تا فعالیت‌های خود را ادامه دهند. این کمک‌ها می‌تواند شامل حمایت مالی برای برگزاری کلاس‌های آموزشی، تهیه تجهیزات مورد نیاز و ارائه کمک‌های مالی به زنان فعال باشد.

حمایت‌های حقوقی: جامعه بین‌المللی می‌تواند با ارائه حمایت‌های حقوقی به زنان افغان، به آنها کمک کند تا در مقابل تهدیدها و نقض حقوق بشر دفاع کنند. این حمایت‌ها می‌تواند شامل ارائه مشاوره حقوقی، حمایت در مجامع بین‌المللی و جلب توجه به موارد نقض حقوق زنان باشد.

جلب توجه جهانی: جامعه بین‌المللی می‌تواند با جلب توجه جهانی به وضعیت زنان در افغانستان، به ایجاد فشار بر طالبان و بهبود وضعیت حقوق زنان کمک کند. این تلاش‌ها می‌تواند شامل برگزاری کمپین‌های جهانی، انتشار گزارش‌های مستند و جلب حمایت رسانه‌ها باشد.

 نتیجه‌گیری

زنان افغان با وجود تمامی محدودیت‌ها و تهدیدها، همچنان به مبارزه برای حقوق خود ادامه می‌دهند. حرکت‌های زیرزمینی این زنان نشان‌دهنده عزم و اراده قوی آنها برای ایجاد تغییر است. با حمایت جامعه بین‌المللی و افزایش آگاهی جهانی، می‌توان به بهبود وضعیت حقوق زنان در افغانستان کمک کرد و این حرکت‌های زیرزمینی را تقویت کرد. زنان افغان با شجاعت و استقامت خود، نمونه‌ای بارز از قدرت و اراده انسانی برای احقاق حقوق و عدالت هستند.

نویسنده: بینظیر‌ صمیم رییس انجمن فعالین حقوق زنان افغانستان