تراژدی هزاره ها در ارزگان
جامعه جهانی باید به‌طور جدی به حمایت از هزاره‌ها بپردازد و فشارهای دیپلماتیک را برای تغییر سیاست‌های ظالمانه طالبان افزایش دهد.
در دل کوه‌های سر به فلک کشیده و دشت‌های بی‌پایان افغانستان، روستای کندیر در ولایت ارزگان، به‌عنوان یکی از نمادهای ظلم و بی‌عدالتی در دوران معاصر، درخشیده است. این روستا، که روزگاری نماد استقامت و پشتکار هزاره‌ها در ساختن خانه‌ای برای نسل‌های آینده بود، اکنون به میدان مبارزه‌ای برای بقای هویت و زمین‌های اجدادی تبدیل شده است. داستان تراژیک کندیر به وضوح نشان‌دهنده‌ی عمق بی‌عدالتی و ظلمی است که هزاره‌ها تحت سلطه طالبان با آن روبه‌رو هستند.
آغاز تراژدی: از سلطه طالبان تا بی‌سابقه‌ترین دعواها؛
پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان در آگست 2021، دعواهای حقوقی علیه هزاره‌ها از سوی پشتون‌ها و کوچی‌ها به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. در ولایت‌های ارزگان، بامیان، میدان وردک و دایکندی، این دعواها به‌شدت شدت یافته و شاهد تلاش‌های گسترده‌ای برای تصرف زمین‌های اجدادی هزاره‌ها بوده‌ایم. دادگاه‌های طالبان، که تمامی قضات آن‌ها از میان پشتون‌ها انتخاب شده و بر اساس فقه حنفی قضاوت می‌کنند، هیچ دعوای حقوقی را به نفع هزاره‌ها فیصله نکرده‌اند. در این دادگاه‌ها، هزاره‌ها به‌طور مکرر مجبور به پرداخت میلیون‌ها افغانی پول نقد به‌عنوان «غرامت» و «وجه مصالحه» شده و زمین‌هایشان به پشتون‌ها و کوچی‌ها تسلیم شده است.
ظلم طالبان: از کوچ اجباری تا غارت دارایی‌ها؛
روستای کندیر در ولسوالی گیزاب ولایت ارزگان، محل زندگی صدها خانواده فقیر هزاره است که از بازماندگان قتل‌عام هزاره‌ها توسط عبدالرحمان خان، پادشاه سابق افغانستان در دهه 1880 میلادی هستند. این روستا در سال 1353 خورشیدی و بر اساس دستور سردار محمد داوود خان، رئیس‌جمهور وقت افغانستان، ساخته شد. هزاره‌ها با تلاش و زحمت فراوان این منطقه بایر را به یک روستای حاصل‌خیز و سرسبز تبدیل کرده‌اند. اما پس از تسلط دوباره طالبان، پشتون‌ها و کوچی‌های هلمند علیه ساکنان کندیر شکایت کردند و ادعا کردند که زمین‌های کندیر متعلق به آن‌ها است.
روند قضایی ناعادلانه؛
فیصله‌نامه‌های صادر شده از سوی دادگاه طالبان در گیزاب ارزگان، به‌طور آشکار نشان‌دهنده عمق بی‌عدالتی و ظلم علیه هزاره‌هاست. پشتون‌ها ادعا کرده‌اند که اجداد آنان در زمان محمد ظاهر شاه، آخرین پادشاه افغانستان، سند مالکیت «782 طناب» زمین کندیر را به دست آورده‌اند، در حالی که هیچ سند رسمی برای این ادعا ارائه نکرده‌اند. بر خلاف آن، هزاره‌ها سندی دارند که بر اساس آن، کندیر از سوی محمد داوود خان به آنان واگذار شده است.
دادگاه طالبان، بدون توجه به اسناد معتبر هزاره‌ها، حکم به پرداخت 30 میلیون افغانی به‌عنوان «وجه مصالحه» صادر کرده و هزاره‌ها را مجبور به پرداخت این مبلغ کرده است. ویدیویی که اخیراً منتشر شده است، نشان می‌دهد که هزاره‌ها 15 میلیون افغانی از این مبلغ را به پشتون‌ها پرداخت کرده‌اند و برای تهیه 15 میلیون افغانی باقی‌مانده، دو ماه مهلت خواسته‌اند.
تهدیدات و فشارهای بی‌رحمانه؛
ساکنان کندیر، تحت فشار و تهدیدات طالبان، با شرایط سختی روبرو شده‌اند. طالبان به آن‌ها اعلام کرده‌اند که اگر فیصله دادگاه را نپذیرند، آن‌ها را به‌طور اجباری کوچ خواهند داد. همچنین، طالبان پیشنهاد کردند که هزاره‌ها با دریافت 120 میلیون افغانی، کندیر را به‌طور کامل تخلیه کرده و به‌طور دسته‌جمعی کوچ کنند. این پیشنهاد، از سوی هزاره‌ها به‌طور قاطع رد شد. یکی از اهالی کندیر با خشم گفت: «کندیر آخرین قطعه زمین اجدادی ما است. ما نمی‌توانیم از اینجا برویم، حتی اگر قتل‌عام شویم.»
استمرار ظلم و بی‌عدالتی؛
در سه سال اخیر، فیصله‌های مشابهی از سوی طالبان علیه هزاره‌ها صادر شده است. در بامیان، بازار هزاره‌ها به کوچی‌های پشتون تسلیم شد و در میدان وردک، هزاره‌ها مجبور به پرداخت 1 میلیون و 750 هزار افغانی غرامت شدند. علاوه بر این، قتل‌های زنجیره‌ای هزاره‌ها در بخش‌های مختلف افغانستان، از جمله ارزگان، دایکندی، غور، بامیان و هرات، ادامه داشته است. در آخرین مورد، یک عالم دینی شیعه و هزاره در ولسوالی خاص ارزگان به ضرب چاقو به قتل رسید.
نتیجه‌گیری: نجات هویت و سرنوشت
این داستان، به وضوح نشان‌دهنده عمق بی‌عدالتی و ظلمی است که هزاره‌ها تحت رژیم طالبان با آن مواجه‌اند. هزاره‌ها، با تلاش و مقاومت در برابر ظلم و تبعیض، در حال مبارزه برای حفظ هویت و زمین‌های اجدادی‌شان هستند. این تراژدی، نمایانگر استمرار سیاست‌های تبعیض‌آمیز و نابرابر در افغانستان است و تأکید بر نیاز مبرم به عدالت و حمایت بین‌المللی برای اقلیت‌های تحت فشار در این کشور دارد.
برای مقابله با این وضعیت، جامعه جهانی باید به‌طور جدی به حمایت از هزاره‌ها بپردازد و فشارهای دیپلماتیک را برای تغییر سیاست‌های ظالمانه طالبان افزایش دهد. این حمایت، نه تنها برای هزاره‌ها، بلکه برای تمام اقلیت‌ها و گروه‌های آسیب‌پذیر در افغانستان اهمیت دارد تا بتوانند به زندگی در صلح و امنیت دست یابند.
حامیه نادری