تمسخر طالبان به محرومیت زنان؛ نگاه این گروه به زنان «اهانت بار» است
طالبان در سه سال گذشته دروازه نهادهای آموزشی و تحصیلی بالاتر از صنف ششم را به روی دختران و زنان در افغانستان بسته‌اند. این گروه بهانه‌های مختلف را به خاطر تداوم مسدودیت مکاتب و دانشگاه به روی زنان و دختران مطرح کردند، اما به‌تازه‌گی معاون سیاسی ریاستالوزرای طالبان، به پرسشی در مورد بازگشایی مکاتب دخترانه با تمسخر پاسخ داده و گفته است: «کدام مکاتب؟!» این مساله با واکنش‌های شهروندان کشور مواجه شده است. به گفته آنان، این خنده‌ها نمک بر زخم‌های میلیون‌ها دختری است که هنوز چشم به بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها دوخته‌اند. بسیاری از شهروندان کشور گفتند که آموزش و تحصیل دختران برای این گروه اهمیتی ندارد و هرگز دروازه‌های نهادهای آموزشی به روی آنان در حاکمیت طالبان باز نخواهد شد. همزمان برخی از شهروندان گفته‌اند که طالبان به‌طرز غیرقابل تصوری نسبت به آموزش نیمی از جامعه افغانستان بی‌تفاوت هستند.
پاسخ تمسخرآمیز عبدالکبیر، معاون سیاسی ریاستالوزرای طالبان، به یک پرسش گوینده آریانا نیوز، منبی بر بازگشایی مکاتب، به‌صورت گسترده در شبکه‌های اجتماعی دست‌‌به‌دست شده است. شمار زیادی از شهروندان برخورد این گروه با مطالبات دختران و زنان را اهانت‌بار توصیف کرده‌اند. آنان می‌گویند که خنده این مقام طالبان به خواست بازگشایی مکاتب دخترانه، نشان‌دهنده بی‌تفاوتی و بی‌اهمیت بودن این مساله برای این گروه است.
این مقام طالبان در گفت‌وگوی تلویزیونی به پرسشی مبنی بر بازگشایی مکاتب دخترانه، خنده می‌کند و سپس می‌پرسد: «کدام مکاتب؟»، سپس می‌گوید که مکاتب دخترانه تا صنف ششم به روی دختران باز است. او مدعی است که کار زنان در بخش صحت متوقف نشده و تنها مکاتب و دانشگاه‌ها به روی دختران تا اطلاع ثانوی تعطیل است. این در حالی است که از اعلام اطلاع ثانوی این گروه سه سال می‌گذرد.
با این حال، خنده معاون سیاسی ریاستالوزرای طالبان در میان مردم واکنش‌های مختلفی را در قبال داشته است. برخی آن را نشانه بی‌احترامی به زنان و دختران دانسته و تاکید کرده‌اند که آموزش و تحصیل زنان برای طالبان اهمیتی ندارد و ممکن هرگز تحت سلطه این گروه نهادهای آموزشی و تحصیلی به روی دختران و زنان باز نشود؛ اما شماری دیگر معتقدند که طالبان به‌طرز غیرقابل تصوری نسبت به آموزش نیمی از جامعه افغانستان بی‌تفاوت هستند و حضور زنان در اجتماع را مایه شرم‌ساری خود و ننگ می‌پندارند.
مریم صنف 10 مکتب بود که طالبان بر افغانستان مسلط شدند. او می‌گوید که پس از سه سال امید خود را نسبت به بازگشایی مکاتب از دست داده و سنش نیز بلند رفته است. مریم می‌افزاید که در سه سال گذشته فقط رنج کشیده و آینده را برای خود و هم‌نسلانش تاریک می‌بیند.
مهرافزا دانشجوی سال دوم دانشگاه بدخشان بود که طالبان دستور ممنوعیت تحصیل بر دختران و زنان را صادر کردند. او می‌گوید که در این مدت فقط «غصه خورده و زجر کشیده» است. به گفته او، آینده روشن برای زنان در حاکمیت طالبان نمی‌بیند و این گروه زمانی بر زنان تمسخر کردند که دروازه مکاتب و دانشگاه‌ها را بستند و زنان را از تمام حوزه‌های زنده‌گی جمعی حذف کردند.
این دانشجوی بازمانده از تحصیل تصریح می‌کند که خنده‌های تمسخرآمیز معاون سیاسی ریاستالوزرای طالبان به تداوم رفتارهای اهانت‌بار دیگر این گروه است که در مقابل دوربین رسانه‌ها نیز نمی‌توانند از ابراز احساسات «بدوی‌شان» نسبت به زنان چشم‌پوشی کنند.
این دختر که در پی اعمال ممنوعیت آموزش طالبان از ادامه آموزش محروم شده، می‌گوید که خنده معاون سیاسی ریاستالوزرای طالبان، بیانگر بی‌احترامی مکرر این گروه به دختران در افغانستان است. به گفته او، طالبان زنان را تنها به‌عنوان «برده‌گان جنسی» و «زنده‌گان در حبس» می‌شناسند که برای اطاعت بی‌چون‌وچرای مردان خانواده آفریده شده‌اند.
برخی دیگر از زنان می‌گویند که خنده مقام ارشد طالبان به مطالبه حقوقی و انسانی دختران و زنان، نمکی بر زخم‌های دختران و زنان بازمانده از آموزش و تحصیل در کشور است. مژگان فراجی، فعال حقوق زن، در واکنش به خنده‌های عبدالکبیر گفته است که این خنده‌ها به سان پاشیدن نمک بر زخم‌های میلیون‌ها زن و دختر است که چشم به راه بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها هستند. او نوشته است: «دیدیم چه کسی وطن را فروخت و چه کسی تاوان داد.»
در همین حال، کارشناسان شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، همزمان با سه‌‌ساله‌گی سقوط افغانستان به دست طالبان، در بیانیه‌ای مشترک از جامعه جهانی خواسته‌اند که سیستم نهادیه‌شده تبعیض، جداسازی، بی‌احترامی به کرامت انسانی و طرد زنان و دختران را تحت حاکمیت طالبان عادی‌سازی نکند.
در بیانیه این کارشناسان آمده که در سه سال گذشته مردم افغانستان به‌ویژه زنان و دختران، توسط رژیمی که فاقد مشروعیت و فراگیری است، سرکوب شده‌اند. به گفته آنان، طالبان هیچ‌گونه مخالفت را نمی‌پذیرند، همه اشکال مخالفت، جامعه مدنی و رسانه‌ها را سرکوب می‌کنند و تا به امروز آشکارا نشان داده‌اند که به اصول عدالت، عدم تبعیض، برابری و حاکمیت قانون هیچ احترامی قایل نیستند.
کارشناسان سازمان ملل در بیانیه تاکید کرده‌اند که وضعیت در افغانستان رو به وخامت است و نیازمند به اقدامات قوی‌تر و موثرتر بین‌المللی است. در بیانیه آنان آمده است: «در سال گذشته، طالبان سیستم نهادینه‌شده ستم جنسیتی خود را تقویت و تشدید کرده‌اند و احکام و شیوه‌های تبعیض‌آمیز جدیدی را معرفی کرده و آن را با ابزارهای خشن و خشونت‌آمیز اجرایی کرده‌اند.»
این کارشناسان گفته‌اند که طالبان در سه سال گذشته بیش از 80 فرمان، دستور و بیانیه صادر کرده‌اند که به‌طور خاص حقوق زنان و دختران را هدف قرار داده و محدود کرده است. به گفته آنان «فشار عمدی طالبان بر زنان و دختران، گسترده و سیستماتیک است و به جرایم علیه بشریت از جمله آزار جنسیتی تبدیل شده است. وضعیت به اندازه‌ای وخیم است که به گفته بسیاری از مردم افغانستان مناسب‌ترین عبارت برای توصیف آن آپارتاید جنسیتی است.»
پیش از این، وزارت معارف تحت کنترل این گروه در 26 سنبله 1400، با نشر خبرنامه‌ای گفته بود: «به اطلاع تمام مکاتب ابتدایی، لیسه و مدارس رسمی طبقه ذکور رسانیده می‌شود تا روند آموزشی خویش را سر از تاریخ 27 سنبله [1400] آغاز کنند. بنابراین، تمام استادان و شاگران طبقه ذکور باید به مکاتب خویش حاضر شوند.»
همچنان این گروه به تداوم محدودیت‌های آموزشی، زنان و دختران را از تحصیل نیز منع کرده است. وزارت تحصیلات عالی تحت کنترل طالبان، مکتوبی را به دانشگاه‌های دولتی و خصوصی فرستاده که براساس تصمیم کابینه این گروه در 28 قوس 1401، ادامه تحصیل دختران «تا امر ثانی تعطیل» است.
گفتنی است که طالبان در واپسین اقدام‌شان علیه زنان، دستور سنگسار یک زن را در ولسوالی شولگره ولایت بلخ صادر کرده‌اند که با موج گسترده واکنش‌های فعالان حقوق بشری و نهادهای حقوق بشری مواجه شده است. آنان خواستار توقف سنگسار این زن شده و آن را خلاف کرامت انسانی دانسته‌اند.