- شنبه, 30 ثور 1402|09:27
- 0 نظر
جنجال آبی ایران و طالبان؛ ایران: حق آبه ایران نرسد، از ابزار فشار در برابر طالبان استفاده می کنیم
در روزهای اخیر حق آبه ی ایران از رود هلمند به یک موضوع داغ تبدیل شده و مقام های ایرانی به طالبان در صورت عدم تأمین حق آبه هشدار نیز داده اند.
جنجال برای حقابه هیرمند میان ایران و افغانستان نسبت به ماه های گذشته تشدید شده است.
کم آبی در ولایت سیستان و بلوچستان به وضعیت «بحرانی» رسیده و مردم این ولایت را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است.
رئیس جمهور ایران هفته گذشته در سفری که به این ولایت داشت، درباره حقابه هیرمند به طالبان اخطار داد و تأکید کرد که «اجازه نخواهیم داد حق مردم ما تضییع شود؛ حرف من را جدی بگیرید تا بعداً گلایه نکنید.»
پس از آن طالبان با انتشار اطلاعیه‌ای به اظهارات رئیس جمهور واکنش نشان داد و گفت: «مقامات ایرانی ابتدا باید معلومات خود را در مورد آب هلمند تکمیل نمایند» همچنین طالبان از ایران خواسته درخواستش را با الفاظ مناسب مطرح کند!» البته طالبان در بخش دیگری از این اطلاعیه عنوان کرده که «تعهد می‌سپاریم که با در نظر داشت موافقت نامه آب هلمند (هیرمند) تمام تلاش خویش را به خرج می دهد که آب تعهد شده به مردم ایران برسد.»
این در حالی است که امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران گفته است «در ماه های اخیر مکررا از سرپرست وزارت خارجه افغانستان خواستم طبق عهدنامه هیرمند، به تعهدات خودشان عمل کنند و امکان بازدید هیات‌های فنی و سنجش میزان آب را فراهم کنند، که نکردند.»
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان در بیانیه ای آورده است: «روز گذشته رئیس جمهور ایران در مورد آب هلمند یک سلسله اظهارات داشت که وضاحت(توضیح) ما در مورد آن قرار ذیل است: موافقتنامه آب که میان افغانستان و ایران نیم قرن قبل در سال 1351 هجری شمسی به امضا رسیده تا هنوز پابرجاست و «امارت اسلامی» متعهد است که به تعهدات انجام شده عمل نماید.»
در این بیانیه آمده است: «در سال‌های اخیر در افغانستان و منطقه خشکسالی رخ داده و سطح آب پایین آمده است. به شمول دریای هلمند تعداد زیادی از ولایات و مناطق کشور از خشکسالی رنج می برند و آب کافی وجود ندارد، خواست مکرر ایران برای آب و آن چه اظهارات نا مناسب در رسانه‌ها عنوان شده، زیان‌آور است.»
طالبان همچنین با بیان اینکه «مقامات ایرانی ابتدا باید معلومات خود را در مورد آب هلمند تکمیل نمایند، از ایران خواسته درخواستش را با الفاظ به زعم آنها مناسب مطرح کند.»
در ادامه این بیانیه آمده است که «اگر واقعیت درست مطالعه نشود و چنین اظهارات مطرح گردد، می‌تواند فضای سیاسی میان مردم و کشورهای دو ملت مسلمان را آسیب بزند که با نفع هیچ طرفی نیست و باید تکرار نگردد.»
در بخش دیگری این بیانیه آمده است که «امارت اسلامی یکبار دیگر تعهد می‌سپارد که با در نظر داشت موافقتنامه آب هلمند تمام تلاش خویش را به خرج می‌دهد که آب تعهد شده به مردم ایران برسد، اما این اقدام را به این شرط دانسته که ذخایر آب آنها به اندازه‌ای برسد که اگر آن را به ایران جاری بسازند و در دریای خشک هلمند صدها کیلومتر مسیر را طی کند، به آن کشور برسد.»
در ادامه این بیانیه آمده؛ «اکنون در بند کمال خان هیچ آبی وجود ندارد و اگر آب‌بند کجکی در آن جاری گردد تا آنجا نمی‌رسد، بنابراین نیاز است تا جانب ایرانی این حقایق را درک نماید.»
وزیر انرژی و آب طالبان: حرف های تحریک آمیز نباید از سوی هیچکس زده شود
وزیر انرژی و آب طالبان نیز گفت که آب و هر موضوع دیگری باید با تفاهم و راه های دیپلماتیک حل شود و به قول او «حرف های تحریک آمیز نباید از سوی هیچکس زده شود.»
منصور گفت که حکومت طالبان به توافق محمد ظاهر پادشاه پیشین افغانستان با ایران پایبند است و نمی خواهد کشور همسایه آسیب ببیند، اما به گفته او، طرف مقابل نیز باید شرایط و خشکسالی را درک کند.
عبداللطیف منصور در پاسخ به سوال بی‌بی‌سی که درباره نگاه تهدید رئیس‌جمهور ایران چه نظر دارد، گفت: «این اظهارات بخیر هر دو کشور و ملت نیست.»
او افزود: «اگر بحث حسابداری باشد، این 40 سالی که در افغانستان بندها ساخته نشده بود و میلیاردها متر مکعب آب را (ایران) اضافی برده است، پس اونرا هم باید حساب کنیم.»
منصور گفت که آنها آماده اند تا کارشناسان ایرانی به افغانستان بیایند و سطح آب را از نزدیک بررسی کنند.
امیرعبداللهیان: «افغانستان اجازه سنجش میزان آب هیرمند را به ایران نداده است»
وزیر خارجه ایران از عدم همکاری افغانستان برای بازدید هیات‌های فنی ایران از سنجش میزان آب هیرمند خبر داد.
«حسین امیرعبداللهیان در حساب توئیتری خود اعلام کرد: «در ماه های اخیر مکررا از ملامتقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان خواستم طبق عهدنامه هیرمند، به تعهدات خودشان عمل کنند و امکان بازدید هیات‌های فنی و سنجش میزان آب را فراهم کنند، که نکردند.
سیستان از خشکسالی رنج می برد. ملاک بود و نبود آب، بازدید فنی و عینی است و نه صدور بیانیه سیاسی.»
دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت: طرف افغانستانی ناگزیر از عمل به تعهداتش است
دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت با اشاره به موضوع انتقال حقابه ایران از رود هیرمند، گفت: با محاسبات کارشناسی، وضعیت آب هیرمند قابل اندازه‌گیری و با اخطار رئیس‌جمهوری ایران، طرف افغانستانی ناگزیر از عمل به تعهداتش است.
به گزارش شفقنا، احسان صالحی در حساب کاربری خود در توییتر نوشت:
«بیانیه حکومت افغانستان نشان می‌دهد پیام اخطار قاطع رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه حق مردم‌مان را هر جا باشد می‌گیریم، دریافت شده. در این بیانیه 3 بار تأکید شده که به موافقتنامه آب میان ایران و افغانستان و انتقال آب به ایران متعهد هستیم. البته گفته‌اند که برای انتقال، کمبود آب دارند که این هم بیشتر توجیهی برای نقض تعهدات در گذشته است چرا که با وجود نقشه‌های ماهواره‌ای و محاسبات کارشناسی، وضعیت آب قابل اندازه‌گیری و با اخطار رییس جمهور، طرف افغانستانی ناگزیر از عمل به تعهداتش است.»
جنجال آبی میان ایران و افغانستان
جنجال میان ایران و افغانستان بر سر حقابه از رود هیرمند تازه نیست. اشرف غنی، رییس جمهور پیشین افغانستان در سال 1400 زمانی‌که بند کمال خان را در نیمروز افتتاح می‌کرد، گفت: «آب را رایگان به کسی نمی‌دهیم. حاضر هستیم آب را با نفت مبادله کنیم.»
معاهده آب میان افغانستان و ایران در سال 1351 میان موسی شفیق و امیرعباس هویدا، نخست وزیران وقت دو کشور امضا شد که بر اساس آن در صورت کافی بودن آب هیرمند سالانه حدود 820 میلیون متر مکعب آب به ایران تعلق خواهد گرفت.
افغانستان دارای 75 میلیارد مترمکعب منابع آب شیرین تجدیدپذیر در سال است که 57 میلیارد مترمکعب آن را آب‌های سرزمینی و 18 میلیارد مترمکعب آن را آب‌های زیرزمینی تشکیل می‌دهد.
این کشور همچنین دارای چندین صد رود کوچک و بیشتر از 25 دریای بزرگ است؛ مهم‌ترین رودهای افغانستان که از کنار دشت‌های پهناور می‌گذرد عبارتند از آمودریا، رود هیرمند، رود کابل، دریای اندراب یا قندوز، هریرود و رود مرغاب می‌باشد.