روابط ترکیه و "اسراییل".. از سخن تا واقعیت آماری

به نظر می رسد که رییس جمهور ترکیه کاملا درست می گفت؛ آنگاه که اختلاف میان کشورش و رژیم اشغالگر را "به برخی مشکلات با شخصیتهای عالی رتبه محدود کرد"؛ بهترین دلیل بر این مدعا آن است که روابط در سطح استخباراتی همچنان ادامه دارد و متوقف نشده است و همگان می دانند که سطح استخباراتی و اطلاعاتی معمولا پارامتری است که از آن برای سنجش عمق روابط میان کشورها استفاده می شود.

اظهارات اردوغان که پس از برپایی نماز جمعه در یکی از مساجد استانبول مطرح شد، خالی از "انتقاد" به "سیاست اسراییل" در قبال فلسطین نبود. با این حال او ابراز امیدواری کرد که روابط کشورش با رژیم اشغلاگر به "سطح بهتری" برسد.

آنچه که اردوغان روز گذشته گفت، مساله تازه ای در روابط ترکیه و رژیم اشغالگر نیست، سخنان اردوغان با اظهارات سابق بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اشغالگر در فوریه گذشته همخوانی دارد، نتانیاهو گفت که به رغم اظهارات علنی دولت ترکیه و توصیف من به عنوان هتلر؛ اما روابط میان دو کشور روابطی شکوفا و پررونق است.

مساله تازه در سخنان اردوغان طبق آنچه که روزنامه "المانیتور" آمریکا به نقل از منابعی که آنها را موثق توصیف کرده، آن است که اردوغان خود برای گشودن کانال ارتباطی محرمانه میان ترکیه و رژیم اشغالگر با هدف بهبود روابط میان آنها اقدام کرده است؛ چنانکه هاکان ویدان رییس دستگاه اطلاعاتی ترکیه گفتگوهایی با مسئولان اسراییلی داشت و آنکارا درباره موضع جو بایدن رییس جمهور منتخب آمریکا نسبت به رییس جمهور ترکیه در مقایسه با دولت دونالد ترامپ بویژه در خصوص مساله اعمال تحریم ها علیه ترکیه، ابراز نگرانی کرده است.

این روزنامه به نقل از یک منبع اطلاعاتی غربی، توضیح داد: "محاسبات ترکیه بدین گونه است که روابط حسنه با اسراییل نقطه امتیازی برای ترکیه نزد دولت بایدن به شمار می آید و دور دوم مذاکرات دوجانبه ـ بدون تعیین مکان برگزاری ـ به بالابردن سطح روابط پس از اخراج سفیر اسراییل از انکارا در ماه می سال 2018 می پردازد".

بسیاری از ناظران بر این باورند که سران ترکیه بدون استثنا معمولا به "اسراییل" به عنوان "راه نجات" می نگرند که تحت هیچ شرایطی از آن بی نیاز نیستند، این باور از زمانی که ترکیه به عنوان نخستین کشور مسلمان، رژیم اشغالگر را به رسمیت شناخت، نزد سران ترکیه تثبیت شده است. این اقدام کلید پیوستن ترکیه به ناتو بود. روابط با "اسراییل" عاملی مهم در تحکیم روابط میان ترکیه و غرب و بویژه امریکا بود و این روابط با صرف نظر ازحزبی که در ترکیه حکومت می کرد، تا هفت دهه ثابت و ریشه دار باقی ماند.

به رغم تمام آنچه که درباره جنگ لفظی که اردوغان هر از گاهی علیه "اسراییل" مطرح می کند، اما آمار و ارقام نشان می دهد که روابط میان دو کشور تحت تاثیر این جنگ لفظی قرار نگرفته است. پایگاه "ترک پرس" به نقل از وزیر انرژی رژیم اشغالگر آورده است که روابط تجاری میان دو کشور به رغم برخی اختلافات سیاسی در سالهای 2008 و 2013 هیچ تغییری نکرده اند. حجم مبادلات تجاری میان دو طرف در سال 2009 به دو میلیارد و 597 میلیون و 163 هزار دلار رسید. و به رغم اختلافات دیپلماتیک میان دو کشور، میزان مبادلات تجاری در سال 2014 به 5 میلیارد و 832 میلیون و 180 هزار دلار رسید.

در پایان سال 2017 نیز وبسایت "دویچه وله" آلمان به نقل از "کریستیان بارکل" کارشناس مسائل ترکیه آورده است که اردوغان دوست دارد خود را به عنوان منجی مسلمانان در مقابله با ترامپ و "اسراییل" جلوه دهد اما او در واقع از مهارتهای سخنوری در این دشمنی ظاهری استفاده می کند تا در انتخابات پیروز شود.

وبسایت "دویچه وله" درباره مواضع پراگماتیک اردوغان در تعامل با "اسراییل" به نقل از پرفسور "هاتیس کارهان" مشاور ارشد دولت ترکیه نوشت: "اقتصاد فقط زبان آمار و ارقام را می داند، صادرات ترکیه به اسراییل در سالهای گذشته از مرز 2.5 میلیارد دلار عبورکرده است واین مبلغ رو به رشد است. این بدان معناست که بازار اسراییل از مهمترین بازارهای ترکیه در جهان است".

در این میان مشخص نیست چگونه می توان جایگاه عقاید اخوان المسلمین و گرایش های سلطه گرایانه اردوغان و نیز گرایشهای عثمانی جدید او را در چارچوب ادبیات و افکارش توضیح و تفسیر کرد؟ آیا می توان تصور کرد که یک روز مساله فلسطین و وفاداری اردوغان به اخوان المسلمین بویژه به جنبش حماس در غزه فدای این نگاه پراگماتیکی رییس جمهور ترکیه شود؟ این مساله با توجه به اظهارات اردوغان و مواضع مسولان دولتش بعید نیست.