شرط ادامه مهمان نوازی ایران از اتباع خارجی
همیشه و در طول تاریخ قدم پناهندگانی که قانونی وارد مرزهای ایران شده‌اند، روی چشم خاک ایران بوده، هر مهاجر و پناهنده‌ای با هر ملیتی که میخواهد باشد. مفتخریم به اینکه حتی در سال‌های مواجهه با جنگ و مشکلات اقتصادی، دست رد به سینه مهاجران قانونی نزدیم. اما حالا شرط ادامه این مهمان نوازی و بازی برد برد ایران در مواجهه با اتباع چیست؟
عطیه اکبری خبرنگار گروه زندگی خبرگزاری فارس می نویسد: در دنیا هر کشوری را به صفتی می‌شناسند، مثلاً اگر سنگاپور معروف به سالم‌ترین کشور دنیا باشد و سوییس ملقب به سرزمین ساعت‌ها، کشور ما ایران معروف است به مهمان‌نوازی‌اش!
به‌پای تعریف از خود نگذارید که گلد کووا نماینده کمیساریای سازمان ملل بر این ادعا صحه گذاشته و در مصاحبه‌ای گفته بود که ایران جزو 10 کشور اصلی میزبان است که سخاوتمندانه به مهمان‌نوازی مهاجران پرداخته است.
*آقای اشتفان از مهمان نوازی ایرانیان گفت
مهمان نوازی ایران در برابر مهاجران و اتباع کشورهای دیگر مخصوصا مهاجران افغانستانی از چشم اشتفان پریزنر هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل هم پنهان نمانده و او هم گفته بود که بیش از 4 دهه است ایران تمام منابع خودش را برای پناهندگان به میان آورده است.
البته همیشه و در طول تاریخ پناهندگانی که قانونا وارد مرزهای سرزمینی ایران شده‌اند قدم‌شان روی چشم خاک ایران بوده، هر مهاجر و پناهنده‌ای با هر ملیتی که میخواهد باشد. به شرط حضور قانونی، حتی در همه سال‌هایی که ایران درگیر جنگ تحمیلی بود، هم و غم مسئولان این بود که کمترین مشکلی برای مهاجران پیش نیاید.
*سفرنامه مارکوپولو و مهاجران ارمنی
ناگفته نماند که مهمان‌نوازی ایرانیان ریشه‌ای به درازای تاریخ دارد و رد این مهمان‌نوازی در سفرنامه مارکوپولو هم به‌جای‌مانده است. آنجا که مارکوپولو در سفرنامه‌اش از بین مسیحیان تبریز، اول‌ازهمه از ارامنه نام می‌برد. همین حالا هم گذری بر خطه آذربایجان و کلیساهای این شهر نشان از زیستن گروه‌های ارمنی در ایران دارد. در سده‌های یازدهم تا پانزدهم میلادی سکونتگاه‌های ارامنه در شهرهای تبریز، سلطانیه، مراغه و رشت به وجود آمد. اصلاً شاه‌عباس صفوی آنقدر به تاجران ارمنی که در ایران زندگی می‌کردند اعتماد داشت که چندتایی از آنها را برای صادرات ابریشم که در اختیار خودش بود به خدمت گرفت.
*میزبانی از آوارگان حتی در دوران جنگ
قصه مهمان نوازی ایرانیان سر دراز دارد. هشتاد سال قبل هم که «هزاران لهستانی آواره جنگ» از زندان‌های مرگ سیبری به سوی ایران گسیل شدند و در میان آنها چند هزار کودک لهستانی بود، ایران دست رد به سینه این پناهندگان نزد. آنقدر که کودکان لهستانی که حالا دیگر بزرگ شده‌اند در خاطرات‌شان از حضور در ایران گفته بودند «زندگی در ایران تجربه‌ای واقعا بهشتی بود.»
فائوکوفسکی سفیر لهستان ایران هم همین چند وقت قبل در وصف مهمان نوازی ایران در پناه دادن به آوارگان لهستانی گفت که ایران سرزمین عجیب و گرمی است، نه فقط به خاطر جغرافیای خاصش در جهان. به خاطر مردمش که وقتی خودشان در سختی و رنج و قحطی ناشی از جنگ جهانی و دخالت قدرت‌های بزرگ در امور داخلی و سیاسی هستند، باز هم میزبان آوارگان سرزمین‌های دور و نزدیکی هستند که به خاطر سرما و ویرانی و جنگ و گرسنگی از خانه خود رانده شده‌اند.
ماجرای ما و مهاجران عراقی؛ عراقی کوچک در تهران
* چرا راه دور برویم.اگر قرار باشد از زندگی مسالمت‌آمیز با مهاجران بگوییم یک توک پا به محله دولت‌آباد در منطقه 20 پایتخت بزنید و در بلوار قدس دولت‌آباد قدم بزنید. انگار که وارد «عراق کوچک در ایران» شده‌اید. در این خیابان کمتر صدای صحبت‌کردن به زبان فارسی به گوشتان می‌خورد. غذاخوری‌های عربی، آژانس‌های مسافرتی عرب‌زبان‌ها. اصلاً زیست این محدوده از تهران زیست عراقی‌هاست. البته عراقی‌های مقیم ایران را نباید با ایرانیانی که مقیم عراق بوده یا معاودین یکی کنید، عراقی‌های مقیم ایران از تبار مردمان سرزمین عراق هستند که در ایران اقامت قانونی دارند. القصه که داستان ما و مهاجران قانونی عراقی به جایی رسید که بسیاری از آنها در زمان آزار و اذیت‌های رژیم بعث به ایران پناه آوردند، در زمان جنگ تحمیلی دست‌به‌دست هم دادند و سپاه بدر را تشکیل دادند برای شکست بعثی‌ها. در زمان جنگ تحمیلی نیرو‌های ایرانی و جوانان عراقی مثل ید واحده بودند و اصلاً عراقی و ایرانی مطرح نبود.
*رکورد مهاجرپذیری ایران با افغان‌ها شکست
این درست که ایران، سفره مهمان‌نوازی اش را از قرن 16 میلادی پهن کرده و اولین گروه مهاجران در آن سال‌ها بود که به ایران آمدند، اما اگر حالا معاون هماهنگ‌کننده سازمان ملل گفته که ایران تمام توانش را برای پناهندگان به میدان آورده، به این دلیل است که افغان‌ها بالاترین سهم را در میان مهاجران به ایران دارند.اصلاً حضور مهاجران افغانستانی در ایران آنقدر به درازا کشیده که رکورد جدیدی را در دنیا ثبت کرده و ایران را به یکی از پنج کشور مهاجرپذیر دنیا تبدیل کرده است.
*پذیرایی از پناهندگان با کمال رافت و مودت
در هر برهه‌ای که جنگ و نزاع‌های داخلی در افغانستان اوج گرفت، هر وقت قدرت‌های خارجی آمدند برای عرض اندام و اوضاع در افغانستان قمر در عقرب شد، هر وقت افراط گرایی در افغانستان اوج گرفت و عرصه به مردم این سرزمین تنگ شد، فرار را بر قرار ترجیح دادند و به سمت مرزهای ایران آمدند، ایران دست رد به پناهنده‌های آواره افغان نزد و با کمال رافت و مودت پذیرای پناهندگان شد و آنها را در زیر سایه امنیت خود جای داد. در حالی که همزمان با این اسکان با چاشنی امنیت وآرامش، بسیاری از مهاجران در بازداشتگاه های مهاجرتی لیبی سخت ترین روزها را می گذراندند و بسیاری از زنان و دختران پناهجو در اقامتگاه‌های مهاجرتی آلمان آزار جنسی، عدم حمایت و تجاوز جنسی را تجربه می کردند.
در همه این سال‌ها مِهر ایران و مردم شامل حال افغان‌هایی شد که قانوناً در ایران بودند. بچه‌هایشان همین حالا در نیمکت‌های مدارس کنار دانش‌آموزان ایرانی می‌نشینند و درس می‌خوانند. حتی افغان‌هایی که از مبادی غیرقانونی وارد کشور شدند از مهر ایرانی‌ها بی‌نصیب نماندند. حضور مهاجران قانونی افغان و تشکیل تیپ فاطمیون افغانستان و کمک به تثبیت امنیت ملی ایران هم مصداق دیگری از هم زیستی مسالمت‌آمیز ایرانیان با مهاجران قانونی افغانستانی است.
* بازی برد برد حضور اتباع قانونی در ایران
مودت و مهر ایران شامل حال مهاجرانی است که قانونا وارد ایران شدند، افغان و عراقی و پاکستانی هم ندارد. این یک بازی برد برد است و امنیت ناشی از حضور قانونی اتباع در ایران زندگی در این مرز و بوم را برای همه شیرین می‌کند. گواهش هم جدول رتبه بندی مولفه‌های رفاهی بر اساس شاخص‌های لگاتوم است. مرور جدول لگاتوم نشان می‌دهد هر وقت که تعداد مهاجران غیرقانونی افغان در ایران زیاد شده، مثلا از سال 2007 تا 2010 همزمان با گسیل مجدد آوارگان افغانی، شاخص امنیتی ایران منفی شده است. حضور غیرقانونی اتباع افغانستان در کشور، وضعیت امنیتی را چه در بُعد داخلی و چه در بُعد خارجی آن، یعنی رابطه با افغانستان تحت الشعاع قرار داده است.
تقویت حضور قانونی اتباع خارجی در هر کشوری یک تیر است و چند نشان، هم دوز امنیت ملی کشورمان را بالا می‌برد و هم دست ایران را برای مهمان نوازی تمام و کمال از مهاجران قانونی بازتر می‌گذارد. مخلص کلام آنکه سفره مهمان نوازی ایران همچنان پهن است اما برای مهاجران قانونی...
عطیه اکبری خبرنگار گروه زندگی خبرگزاری فارس