مهاجران افغانستانی و شناسنامهٔ ایرانی؟!

▪️ قاسم روان‌بخش، نایب‌رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها، در گفت‌وگو با خبرگزاری ملت گفته است:
«در این طرح[سازمان ملی مهاجرت]، به موضوع اعطای اقامت و تابعیت به مهاجران اشاره شده است، مدت زمانی برای اقامت تعیین شده و اعطای اقامت دارای شرایط خاصی است و اگر مهاجری تمام شرایط را احراز کند، امکان اعطای اقامت دائم به آن شخص وجود دارد و در خصوص تابعیت، به طور کامل این موضوع منتفی شده و به مهاجران تابعیت داده نمی‌شود.» (1403/8/29)

▪️چندی پیش محمد سمیع‌پور، مستندساز، در گفت‌وگو با جماران نیز گفته بود: «اگر طرح سازمان ملی مهاجرت را بخوانید، اصلاً در این طرح چیزی به اسم «شناسنامه» به اتباع افغاستان وجود ندارد. این یکی از آن شانتاژهای رسانه‌ای است که توسط کمپینرهای ضدمهاجر و افرادی که سویه‌های فاشیستی و نژادپرستی دارند پمپاژ رسانه‌ای می‌شود. مسئلهٔ اقامت هست، اما شناسنامه نیست. شناسنامه فقط برای [بچه‌های] مادرایرانی و پدر غیرایرانی مطرح است.» (1403/8/12)

▪️در یکی دو سال گذشته مازیار خسروی، سردبیر روزنامهٔ اینترنتی فراز، به این شایعه دامن زده بود که ایران به مهاجران افغانستانی تابعیت یا شناسنامه می‎دهد. او در توییتی با استناد به خبر نادرست یا غیرقابل‌اثبات افزایش جمعیت ایران از 85 به 91 میلیون نفر چنین نوشته بود  که «این فاصله جز با افزودن و شناسنامه‌دادن به اتباع بیگانه و مهاجران افغانی پرشدنی نیست.» (1403/5/30) او سال گذشته نیز این شایعه را پخش کرده بود که «حکومت [ایران] در مجموع به این نتیجه رسیده که بحران جمعیتی را با جایگزین‌کردن اتباع افغانی حل کند.» (1402/7/2)

▪️ سال گذشته در بحبوحهٔ انتخابات مجلس شایعهٔ استفاده از افغانستانی‌ها برای شرکت در انتخابات باعث تحریک افکار عمومی شده بود. در آن هنگام محسن پیرهادی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی ایران، در پاسخ به این سؤال که آیا افغانستانی‌ها می‌توانند در انتخابات ایران رأی بدهند گفته بود: «آنها قانوناً نمی‌توانند رأی بدهند، چون شناسنامه ندارند.» (1402/11/18)

▪️ سال گذشته پایگاه درستی‌سنجی فکت‌یار به شایعهٔ اعطای شناسنامه به افغانستانی‌ها واکنش نشان داد. فکت‌یار نوشته بود: «مدتی است که برای کاربران فضای مجازی این سؤال ایجاد شده که آیا برای پناهجویان افغانستانی شناسنامه ایرانی صادر می‌شود؟» در گفت‌وگوی فکت‌یار با دو کارشناس مسائل مهاجرین افغانستانی مشخص شد که: «این خبر حقیقت ندارد.» (1402/10/4)

▪️ دو سال پیش حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و نماینده مردم زاهدان، در واکنش به آماری که دربارهٔ بی‌شناسنامه‌ها در استان سیستان و بلوچستان منتشر می‌شود گفته بود: «در مورد ایرانی بودن یا نبودن بسیاری از کسانی‌که شناسنامه ندارند شک و شبهه‌های فراوانی وجود دارد. واقعیت امر این است که ما هم خواهان شناسنامه‌دار شدن همه هم‌وطنان‌مان هستیم، اما از آن طرف هم اجازه نخواهیم داد که هیچ افغانستانی‌ای دارای شناسنامه ایرانی باشد.» (1401/3/5)

▪️شایان ذکر است چند سالی می‌شود که اخذ اقامت و تابعیت ایران مانند بسیاری از کشورهای دیگر از طریق سرمایه‌گذاری در ایران امکان‌پذیر شده است؛ افراد غیرایرانی می‌توانند با سرمایه‌گذاری در حدود 250 هزار یورو در ایران اقامتی پنج‌ساله را اخذ کنند. البته مبلغ این سرمایه‌گذاری اخیراً به 100 هزار دلار کاهش یافته‌ است.