محمد یونس قانونی، معاون پیشین ریاست جمهوری افغانستان، در سخنرانی خود در نشست مجازی به مناسبت یازدهمین سالگرد درگذشت مارشال محمد قسیم فهیم، تاکید کرد که سال جاری، سال تحول در افغانستان است. وی افزود که نشانه هایی وجود دارد که این تحول می تواند به شیوه ای «غیر مترقبه و انفجار درونی» یا از طریق «فرایند سیاسی مردمی و جهانی» به وقوع بپیوندد.
این نشست از سوی فرهنگسرای پنجشیر در اتاق مجازی گفتمان اکس، یا اکساسپیس، برگزار شده بود. آقای قانونی گفت: «ما امیدوار هستیم که سال جاری سال تحول در افغانستان باشد. تمامی قراین و نشانهها نمایانگر این است که تحول آمدنی است، یا به صورت غیر مترقبه و بهاصطلاح انفجار درونی و یا هم از طریق فرایند سیاسی مردمی و با همکاری جامعه جهانی و منطقه.»
در این برنامه، الماس زاهد، عضو رهبری شورای مقاومت ملی برای نجات، نیز تاکید کرد که در صورت تقویت وحدت میان مخالفان سیاسی طالبان، پیروزیهای بیشتر در انتظار آنان خواهد بود. وی گفت: «از وحدت و یکپارچگی دور نشوید، انشاالله که پیروزیهای بزرگی در پیشرو داریم.»
در مقابل، ویساحمد برمک، وزیر داخله پیشین، در سخنان خود اشاره کرد که مردم دیگر به رهبران سیاسی جمهوری اسلامی افغانستان اعتماد ندارند. وی گفت: «امروز مردم دیگر اعتمادی که در بیست سال گذشته به رهبران داشتند، ندارند. به همین دلیل است که ما در خلای رهبری خطرناک قرار داریم و نمیتوانیم رهبری تاثیرگذار را بهمیان آوریم.»
فوزیه کوفی، عضو پیشین پارلمان کشور، نیز به ناامیدی خود از وضعیت سیاسی اشاره کرد. او گفت که متاسفانه رهبران رده نخست سیاسی هنوز در انتظار تحرکات جهانی برای تغییر در افغانستان هستند. خانم کوفی افزود: «اگر واقعاً دلمان برای مردم افغانستان میسوزد، باید یکبار هم که شده اختلافات خود را کنار بگذاریم و با هم صادقانه نشست کنیم.»
با اینحال، در شرایطی که مخالفان سیاسی از تحول و پیروزی سخن میزنند، گزارشها از افزایش اختلافات داخلی در میان طالبان حکایت دارند. غیابت سراج حقانی، یکی از مقامات کلیدی طالبان، و عباس ستانکزی، معین سیاسی وزارت خارجه طالبان، نشاندهنده تنشهای بیشتری در ساختار قدرت این گروه است. منابع معتبر به نقل از تحلیلگران تاکید دارند که این اختلافات ریشه در انحصار قدرت از سوی رهبر طالبان دارد. در حالی که سخنگوی طالبان پیوسته اعلام کرده است که هیچ اختلافی در درون گروه وجود ندارد، تفاوتهای دیدگاهی امری طبیعی است.
این در حالیست که طالبان با تلاش برای انحصار قدرت و سرکوب هر گونه مخالفت داخلی، عملاً آینده افغانستان را به بنبست میکشاند. در حالی که برخی از رهبران سیاسی تلاش دارند از طریق تحرکات جهانی و فرایندهای سیاسی تحول ایجاد کنند، در داخل طالبان، اختلافات و انشقاقهای عمیق، روند پیشبرد هرگونه اصلاحات را ناکام میسازد و تنها به تقویت سلطه و سرکوب دگراندیشان منجر میشود.