روز یکشنبه، 9 قوس/آذر، نشست خبری همایش بین‌المللی «حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (حفظه‌الله)» در مرکز پژوهش‌های شورای نگهبان ایران برگزار شد. این همایش با هدف بررسی و تبیین دیدگاه‌های رهبر انقلاب اسلامی درباره حقوق ملت‌ها و آزادی‌های مشروع برگزار می‌شود.

مردم افغانستان در نگاه ویژه رهبر انقلاب اسلامی
در این نشست در مورد نگاه ویژه امامین انقلاب اسلامی به افغانستان از جمله مهاجرین و ضرورت تبیین بیشتر این نگاه پرسیده شد و دکتر عباسعلی کدخدایی، رئیس همایش و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، در پاسخ اظهار داشت: «عنایت‌های ویژه مقام معظم رهبری به برادران عزیزمان در افغانستان بر کسی پوشیده نیست. ایشان نه تنها نسبت به افغانستان، بلکه نسبت به کشورهای همسایه نگاه ویژه‌ای دارند. بحث حسن هم‌جواری که در حقوق بین‌الملل گاهی مورد توجه است، در جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب به شکل واقعی اجرا شده است؛ چه در حوزه افغانستان، چه عراق و دیگر کشورها. البته اقتضائات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی هر کشور باید مدنظر قرار گیرد».

وی ادامه داد: اگر سیاست‌های مهاجرتی کشورهای اروپایی که خود را مدافع حقوق بشر می‌دانند بررسی شود، می‌بینیم که حتی نسبت به همسایگان خودشان اغلب خلاف حقوق بشر عمل می‌کنند، اما جمهوری اسلامی ایران همواره با آغوش باز و بر اساس وظیفه اسلامی خود عمل کرده و این روند قطعاً ادامه خواهد داشت. نگاه رهبری، نگاهی اسلامی است که مبتنی بر موازین دینی و اخلاقی است و بر همان اساس عمل خواهد شد.»

همچنین دکتر محمد اسحاقی، معاون پژوهشی مؤسسه انقلاب اسلامی و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، با تأکید بر اهمیت سیاست همسایگی رهبر انقلاب اسلامی گفت: «یکی از نکات مهم مورد تأکید ایشان، توجه ویژه به کشورهای مسلمان همسایه، مانند افغانستان و عراق و...، است. امنیت، پیشرفت و اقتصاد این کشورها با امنیت و پیشرفت ایران ارتباط مستقیم دارد. بسیاری از موانع موجود ناشی از دخالت‌های خارجی و قدرت‌های سلطه‌گر است که باید برطرف شود».

وی ادامه داد: «بنابراین، آموزه‌های مطرح شده در این همایش نه تنها محدود به زمان و مکان خاصی نیست، بلکه قابل استفاده برای مردم افغانستان، پاکستان و دیگر کشورهاست، زیرا بر مبنای اصول قرآنی و فطری شکل گرفته است. اگر این آموزه‌ها به درستی منتقل شوند، می‌توانند نقش مؤثری در هم‌افزایی و ارتقای تعامل بین کشورها ایفا کنند و مسیر تبیین این دیدگاه‌ها حتماً باید ادامه یابد.»

آزادی و حقوق ملت؛ از قبل انقلاب تا امروز

دکتر عباسعلی کدخدایی در بخش ابتدایی این نشست، به تاریخچه آزادی و حقوق ملت اشاره کرد و گفت: «آزادی و حقوق ملت مفهومی قدیمی است و مردم ما به عنوان نظام جمهوری اسلامی، آزادی و استقلال را پیش از انقلاب فریاد می‌زدند. رهبر انقلاب یکی از صاحبنظران این موضوع هستند و هم نظریه‌پردازی، هم ترویج و مجاهدت برای تضمین و اجرای آن را دنبال کرده‌اند. توجه ایشان به فکر و اندیشه‌ورزی بسیار چشمگیر است.»

وی افزود: «رهبری ضامن حقوق ملت و آزادی‌های مردم بوده و از دیرباز در جهت ترویج حقوق ملت تلاش کرده‌اند. در حوزه اجرا نیز ورود داشته‌اند؛ در حوزه انتخابات به واژه «حق الناس» اشاره داشته‌اند که راهنما و معیار ما در امور انتخابات بوده است.»

 کدخدایی با اشاره به حجم فعالیت‌های علمی همایش گفت: «برای این همایش حدود 540 مقاله و چکیده مقاله دریافت شده که 400 مقاله کامل بوده است. بیش از 850 نویسنده محقق با ما همکاری کردند و بیش از 70 پیش‌نشست در دانشگاه‌ها و مراکز حوزوی برگزار شد. همکاری با 22 پژوهشگاه دانشگاهی و محققانی از هر پنج قاره از مهم‌ترین اقدامات در این همایش بوده است.»

صیانت از حقوق عامه و حکمرانی نوین

آیت‌الله حسینعلی سعدی، عضو مجلس خبرگان رهبری، نیز گفت: «موضوع صیانت از حقوق عامه و حقوق ملت از اساسی‌ترین مباحث فلسفه حقوق است. مقام معظم رهبری به‌عنوان اندیشمند دینی می‌تواند در مبانی فلسفه حقوق راهگشا باشد. بدون مبالغه می‌توان ایشان را از پیشگامان حوزه حقوق عامه معرفی کرد.»

وی افزود: «در بزنگاه‌های عملیاتی، مانند جنگ 12 روزه اخیر، بسیاری از ساختارهای بین‌المللی قادر به صیانت از حقوق ملت‌ها نبوده‌اند. رهبر انقلاب با نگاه ولایت فقیه، در این زمینه برگ زرینی در حکمرانی عملی نشان داده‌اند و حتی هزینه‌هایی برای آن تحمل کرده‌اند.»
 
جایگاه زنان در اندیشه رهبر انقلاب اسلامی

هدی غفاری، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، نیز به نقش زنان در اندیشه رهبر انقلاب اسلامی اشاره کرد: «یکی از محورهای مهم همایش، بررسی حقوق زنان و تبیین بایسته‌های این حوزه بوده است. از اصول نوزدهم و بیستم قانون اساسی (ایران) تا بیانات مقام معظم رهبری، بر برابری زنان و مردان و نقش تمدن‌ساز زنان تأکید شده است.»

غفاری افزود: «زن و مرد در اندیشه رهبر انقلاب از کرامت ذاتی برابر برخوردارند و برای رسیدن به کرامت اکتسابی از اختیار، مسئولیت‌پذیری و توان ارتقا بهره‌مندند. زنان ایرانی در حوزه‌های علمی، پژوهشی، فرهنگی و مدیریتی عملکرد موفقی داشته‌اند و رهبر انقلاب هیچ محدودیتی برای ارتقای آنان قائل نشده است.»
 
آزادی و حقوق ملت؛ فردی و جمعی

محمد اسحاقی نیز گفت: «رهبر انقلاب آزادی و حقوق ملت را هم از منظر فردی و هم از منظر جمعی و ملی بررسی کرده‌اند. سه مقطع فعالیت اندیشه‌ای ایشان عبارت است از: پیش از انقلاب (تأکید بر آزادی در چارچوب اسلام و نقد آزادی غربی)، پس از پیروزی انقلاب (تبیین شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی) و مقطع رهبری (پیگیری عملی، اجرایی و تضمین حقوق ملت).»
 
جزئیات همایش

همزمان با سالروز تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نشست پایانی این همایش به همت پژوهشکده شورای نگهبان و مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی ایران و با همکاری 36 دانشگاه و 22 پژوهشکده و پژوهشگاه در تهران برگزار خواهد شد. اهداف همایش شامل بازخوانی اندیشه و سیره رهبر انقلاب اسلامی در حوزه حقوق ملت و آزادی‌های مشروع، ترسیم نظام مطلوب حقوق ملت و تضمین و صیانت از این حقوق بر اساس اندیشه ایشان است.

از زمان آغاز همایش در سال گذشته، بیش از 400 مقاله به دبیرخانه ارسال و در 71 پیش‌نشست علمی، ابعاد مختلف آزادی‌های اجتماعی و حقوق شهروندی توسط 214 اندیشمند بررسی شده است. همچنین 13 پیش‌نشست بین‌المللی با حضور استادان و مؤسسات علمی از کشورهای لبنان، ایتالیا، پاکستان، کلمبیا، عراق، یمن، مالزی، اندونزی، عمان، هند، افغانستان، آفریقای جنوبی، تونس، الجزایر و نیجریه برگزار شده است.

آیین اختتامیه این همایش روز 12 قوس/ آذر 1404 با معرفی مقالات برتر علمی و حضور مسئولان جمهوری اسلامی ایران، اساتید دانشگاه‌ها و اندیشمندان داخلی و خارجی در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار خواهد شد.