- سه‌شنبه, 02 جوزا 1402|10:08
- 0 نظر
نگرانی سازمان جهانی صحت؛ ممکن است تب دنگی در فصل بارانی افزایش یابد
دفتر نماینده گی سازمان جهانی صحت در افغانستان روز یک شنبه، 31 ثور، با نشر توییتی گفته است که برای مقابله با تب دنگی آماده گی می گیرد. به گفته این نهاد، ممکن است در فصل بارانی، موارد تب استخوان شکن (دنگی) در کشور افزایش یابد. سازمان جهانی صحت افزوده که برای مدیریت و مقابله با این بیماری، بیش از 300 تن از کارکنان صحی را آموزش داده است.
افزایش بیماری‌های همه‌گیر و عدم مقابله بالفعل، از نگرانی‌های عمده شهروندان کشور است. به باور مردم، نظام صحی در افغانستان متناسب با نیازمندی‌ها و اقتضای عصر کنونی نیست. این شهروندان، نظام صحی با مدیریت طالبان را بحرانی توصیف میکنند. به گفته آنان، طالبان برنامه‌ای برای بهبود وضعیت خدمات صحی، جلوگیری از شیوع امراض ساری و دانشی برای اجرای طرح‌های تخصصی و مدیریتی در این عرصه ندارند. در حال حاضر هزینه اکثریت مرکزهای صحی از سوی نهادهای بین‌المللی پرداخت می‌شود. سازمان جهانی صحت یکی از سازمان‌های مهم بین‌المللی است که از عرضه خدمات صحی در افغانستان، حمایت می‌کند. این نهاد گفته که ممکن است تب دنگی در مناطق شرقی کشور افزایش یابد. این نهاد از شهروندان کشور خواسته است تا از خود و خانواده‌های‌شان در برابر نیش پشه محافظت کنند. این بیماری از طریق پشه‌ای به نام آیدس به انسان منتقل می‌شود. این پشه در مناطق گرمسیر زنده‌گی می‌کند. علایم تب دنگی سردرد، کمردرد و در برخی موارد خراش و جوش بدن است.
دفتر نماینده‌گی سازمان جهانی صحت در افغانستان روز یک‌شنبه، 31 ثور، با نشر توییتی گفته است که برای مقابله با تب دنگی آماده‌گی می‌گیرد. به گفته این نهاد، ممکن است در فصل بارانی، موارد تب استخوان‌شکن (دنگی) در کشور افزایش یابد. سازمان جهانی صحت افزوده که برای مدیریت و مقابله با این بیماری، بیش از 300 تن از کارکنان صحی را آموزش داده است.
این نهاد با نشر سلسله‌توییتی نگاشته است: «با شروع فصل بارانی، موارد تب دنگی ممکن است افزایش یابد. ما کارکنان صحی خود را برای مدیریت موارد دنگی آماده می‌کنیم. سازمان جهانی صحت اخیرا 300 داکتر، پرستار و تکنسین لابراتور را از 18 شفاخانه و 250 مرکز صحی از کنر، لغمان، نورستان و ننگرهار آموزش داده است.»
سازمان جهانی صحت افزوده است که برنامه آموزشی سه‌روزه مدیریت بیماری تب استخوان‌شکن، در 12 گروه انجام شده و در مجموع 65 کارمند صحی زن نیز در آن اشتراک داشته‌اند. در توییت این نهاد آمده است: «همان‌طور که ما امکانات بهداشتی را آماده می‌کنیم، به عموم مردم یادآوری می‌کنیم که از خود و خانواده خود در برابر نیش پشه محافظت کنند و از دنگی جلوگیری کنند.»
در همین حال شماری از شهروندان کشور از شیوع این بیماری ابراز نگرانی میکنند. آنان می‌گویند که طالبان برنامه‌ای برای مدیریت بحران صحی در کشور ندارند. براساس ادعای این شهروندان، طالبان در حالی که خود و خانواده‌های‌شان را در بیرون از کشور تداوی میکنند، اما در مواقع شیوع بیماری‌ها از مردم می‌خواهند که دعا کنند. به‌تازه‌گی مولوی عبدالکبیر، سرپرست ریاست‌الوزرای طالبان، از متقاضیان حج در کشور خواسته است که برای تحکیم قدرت و ایجاد روابط خارجی این گروه با جهان دعا کنند. شهروندان این اقدام طالبان در عرصه حکومت‌داری را بی‌برنامه‌گی و بی‌تفاوتی در مقابل مطالبات شهروندی و عرضه خدمات عنوان میکنند.
نگرانی شهروندان از افزایش بیماری تب دنگی
گلاجان، یکی از باشنده‌گان جلال‌آباد، در صحبت با روزنامه 8صبح از شیوع بیماری تب دنگی در این ولایت ابراز نگرانی می‌کند. او می‌گوید: «هوا گرم است. پشه‌ها زیاد است. مردم امکانات ندارند و به توصیه‌های صحی کمتر توجه میکنند.» گلاجان تصریح می‌کند: «سال گذشته واقعات زیاد در جلال‌آباد ثبت شد که منجر به مرگ هم شد، اما کسی آمار و ارقام درست ارایه نمی‌کند. هر کس مرد، می‌برند دفنش میکنند، خلاص.»
این باشنده ننگرهار آموزش کارکنان صحی از طریق سازمان جهانی صحت را مهم می‌داند و از این نهاد می‌خواهد که برای آگاهی‌دهی عمومی نیز برنامه‌هایی را روی دست بگیرد تا مردم از چگونه‌گی شیوع و خطرناک بودن این مرض اطلاع حاصل کنند.
عبدالقیوم، باشنده ولایت لغمان، در صحبت با روزنامه 8صبح از کمبود امکانات صحی در این ولایت شکایت دارد. او با ابراز نگرانی از احتمال افزایش بیماری تب دنگی می‌گوید که مناطق دور‌دست این ولایت به هیچ نوع امکانات صحی دسترسی ندارند. او می‌افزاید: «آگاهی لازم در مورد مرض نیست. مردم توجه نمی‌کنند. پشه‌ها هم زیاد است. امکانات نیست. دوا و داکتر هم وجود ندارد. صرف کسی که مریض شد، به مرکز ولایت می‌رود و آن‌جا بیروبار است، کسی درست معاینه نمی‌کند.»
شمس‌الدین عزیزی، باشنده دیگر ننگرهار، نیز نسبت به عدم تدابیر پیش‌گیرانه ابراز نگرانی می‌کند. او می‌گوید که نهادهای صحی باید برای محو این پشه پیش از پیش اقدام کنند. به گفته او، دواپاشی و ارسال دوای ضد پشه به مناطق متضرر، به پیش‌گیری کمک می‌کند. به جای تداوی، پیش‌گیری خوب است.
پزشکان در مورد این بیماری چه می‌گویند؟
داکتر قیس نسیمی، متخصص امراض ویروسی، در صحبت با روزنامه 8صبح می‌گوید که نشانه‌های این بیماری به دو شکل خفیف و شدید بروز می‌کند. او می‌گوید: «در صورتی که تب دنگی به‌موقع تشخیص گردد و منظم تداوی شود، مرگومیر ناشی از آن کمتر از 1 درصد می‌باشد. در شکل شدید آن در صورت تداوی دو تا پنج درصد و در صورت عدم تداوی 20 درصد مرگومیر دارد.»
آقای نسیمی نشانه‌های تب دنگی را تب ناگهانی و شدید، درد پشت چشم، سردردی‌های شدید، خسته‌گی و درد شدید مفصل و عضله می‌داند. او تاکید می‌ورزد که این بیماری با حالت تهوع و استفراغ همراه است و خون‌ریزی‌های زیرپوستی ناشی از آن از دو تا پنج روز پس از شروع تب، ظاهر می‌شود.
این داکتر می‌گوید: «خون‌ریزی خفیف (خون‌ریزی بینی و دهن) از نشانه‌های دیگر تب دنگی می‌باشد.» به گفته او، فرد مبتلا به تب خون‌ریزی‌دهنده دانگ ممکن است «خون‌ریزی‌های معدی معایی، موجودیت خون در ادرار، شکم‌درد شدید، حملات اختلاجی در اطفال، شاک و برخی علایم دیگر را» داشته باشد.
آقای نسیمی علاوه می‌کند که افراد با سیستم ایمنی ضعیف و افرادی که برای بار دوم مبتلا می‌شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به تب خون‌ریزی‌دهنده قرار دارند. او می‌افزاید: «زنانی که در دوران بارداری به آن مبتلا می‌شوند، ممکن است ویروس را در هنگام زایمان به نوزاد منتقل کنند. علاوه بر آن، نوزادان زنانی که در دوران بارداری به تب دنگی مبتلا می‌شوند، بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد یا برخی ناراحتی‌های جنینی دیگر قرار دارند.»
پیش از این نهادهای صحی گفته‌اند که این بیماری واکسین ندارد؛ اما داکتر قیس نسیمی می‌گوید: «در حال حاضر تنها یک واکسین برای پیش‌گیری از تب دنگی از سال 2015 به بعد مورد تایید قرار گرفته است. واکسین مذکور سه مرتبه در یک سال اخذ می‌گردد.»
تب دنگی (تب استخوان‌شکن) چیست؟
سازمان جهانی صحت می‌گوید که تب دنگی یک عفونت ویروسی ناشی از پشه است که باعث بیماری شدید می‌شود. این سازمان افزوده است: «دنگی یک بیماری ناقل است که از طریق نیش پشه آلوده منتقل می‌شود. چهار نوع از این ویروس وجود دارد که باعث دنگی می‌شود. این بیماری با نام‌های DEN-1، DEN-2، DEN-3 و DEN-4 شناخته می‌شود.» به گفته سازمان جهانی صحت، میزان بروز دنگی طی 50 سال گذشته 30 برابر شده است. این نهاد تخمین می‌زند که سالانه 50 تا 100 میلیون عفونت در بیش از 100 کشور رخ می‌دهد که تقریبا نیمی از جمعیت جهان را در معرض خطر قرار می‌دهد.
علایم تب دنگی چیست؟
مراکز کنترل و پیش‌گیری از بیماری (Centers for Disease Control and Prevention) شایع‌ترین علایم تب دنگی را سردردی، درد چشم (معمولا پشت چشم)، درد عضلانی، تهوع و استفراغ دانسته است. با این حال سازمان جهانی صحت می‌گوید: «دنگی علایمی شبیه آنفولانزا ایجاد می‌کند و دو تا هفت روز طول می‌کشد. تب دنگی معمولاً پس از یک دوره 4-10 روز پس از نیش پشه آلوده رخ می‌دهد.»
تب دنگی چه زمانی شیوع پیدا می‌کند؟
دنگی (تب استخوان‌شکن) که عمدتاً توسط پشه (Aedes aegypti) ایجاد می‌گردد، در تمام مناطق گرمسیر پخش می‌شود. سازمان جهانی صحت می‌گوید: «تا زمانی که پشه‌ها فعال‌اند، شیوع دنگی در هر زمانی رخ می‌دهد. به‌طور کلی، رطوبت و درجه حرارت بالا، شرایطی است که به بقای پشه کمک می‌کند و احتمال انتقال را افزایش می‌دهد.»
تب دنگی چه زمان در افغانستان شیوع کرد؟
ریاست صحت عامه ولایت ننگرهار سال گذشته گفته بود که بیماری تب دنگی از پاکستان به این ولایت انتقال یافته است. گفته می‌شود که این تب به‌صورت متناوب در افغانستان شایع شده است. به گفته ریاست صحت عامه ننگرهار، نخستین موج شیوع آن در سال 2019 در شرق کشور آغاز یافت که 15 واقعه به ثبت رسید.
راه مقابله و درمان چیست؟
سازمان جهانی صحت توصیه می‌کند که بهترین راه مقابله با این بیماری، پیش‌گیری است. به گفته این سازمان، استفاده از پشه‌خانه، جالی گرفتن کلکین، پوشیدن لباس آستین‌بلند، استفاده از حشره‌کش و افزایش آگاهی عمومی در مورد این بیماری، از راه‌های مقابله با تب دنگی است. این سازمان می‌گوید: «هیچ واکسین یا داروی خاصی برای تب دنگی وجود ندارد. بیماران باید به دنبال مشاوره پزشکی، استراحت و نوشیدن مایعات فراوان باشند.»
سازمان جهانی صحت می‌گوید که بیماران برای کاهش تب و درد مفاصل از پراستامول استفاده کنند، اما داروهای آسپرین یا ایبوپروفن مصرف نکنند که منجر به افزایش خون‌ریزی می‌شود. داکتران نیز می‌گویند که مردم برای پیش‌گیری از مبتلا شدن به این ویروس، باید در برابر پشه‌ها از خود محافظت کنند و دفعات گزیده‌گی با نیش آن‌ها را محدود سازند.
در همین حال نقیب‌الله رحیمی، سخنگوی ریاست صحت عامه ننگرهار تحت مدیریت طالبان، به روزنامه 8صبح می‌گوید که تاکنون هیچ واقعه‌ای از تب دنگی در این ولایت به ثبت نرسیده است. این در حالی است که براساس یافته‌های نماینده‌گی سازمان جهانی صحت، بین ماه‌های جون و جولای 2022 در ولایت ننگرهار 64 تن به این بیماری مبتلا شد‌ند.