کرامت انسانی از دیدگاه امام خمینی(ره)؛ هیچ تفاوتی بین زعمای اسلامی و رعیت جامعه وجود ندارد

 داکتر احمد ذبیح افشاگر، استاد دانشگاه، محقق و پژوهشگر که در وبیناری پیرامون اندیشه‌های امام خمینی (ره) در کابل، به مناسبت سالگرد رحلت ایشان صحبت می‌کرد، می‌گوید: امام در جای جای صحبت‌هایش تاکید می‌کند؛ کسانی که در رأس نظام‌ها قرار دارند و یا زعامت مسلمانان را به عهده دارند با طبقات پایین دست و یا رعیت جامعه از حیث کرامت ذاتی هیچ تفاوتی ندارند.

همزمان با فرا رسیدن 32مین سالروز ارتحال حضرت امام خمینی(ره)، بزرگ بیدارگر و مبارز مسلمان در عصر حاضر و بنیان‌گذار انقلاب اسلامی در جهان، دفتر مرکزی مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان در کابل وبینار «واکاوی اندیشه‌های امام خمینی (ره)؛ از عزت و کرامت انسانی تا نظام‌سازی اسلامی و مسأله افغانستان» را برگزار کرد.

داکتر احمد ذبیح افشاگر، استاد دانشگاه محقق و پژوهشگر که در این وبینار صحبت می‌کرد؛ اظهار داشت؛ بسیار روشن است که شخصیت بزرگ و ملکوتی حضرت امام خمینی (ره) جامع و همه بعدی بود و در هر عرصه اعم از علمی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و معنوی، ایشان قله‌های بلندی را طی کرده و به کمالاتی دست یافته بود.

امام خمینی همیشه کرامت انسانی را از منظر قرآن کریم مد نظر داشت؛ وقتی که ما به قران مراجعه کنیم، می‌بینیم که از دو نوع کرامت انسانی سخن به میان آمده است، یکی کرامت ذاتی و دیگری اکتسابی.

از دید او کرامت ذاتی آن است که همه انسان‌ها به طور یکسان از آن برخوردار هستند و آیات متعددد قرآن در این زمینه وجود دارد؛ از جمله این که خداوند می‌فرماید: من از روح خود در کابلد انسان دمیدم و این کرامت است که امام به آن تاکید دارد که باید برای همه حفظ شود و هیچ علایقی به نام رنگ، نژاد، قوم و امثال اینها در آن دخیل نیست و همه از این جایگاه برخوردار هستند.

به گفته او، امام در جای جای صحبت‌هایش تاکید می‌کند؛ کسانی که در رأس نظام‌ها قرار دارند و یا زعامت مسلمانان را به عهده دارند با طبقات پایین دست و یا رعیت جامعه از حیث کرامت ذاتی هیچ تفاوتی ندارند.
افشاگر، بیان داشت که حضرت امام (ره) در جملات مختلف به مقوله کرامت ذاتی انسان پرداخته و بحث کرامت انسانی را بیان می‌کند.

این پژوهشگر دینی می‌افزاید؛ در رابطه با کرامت اکتسابی نیز قرآن کریم یاد می‌کند و می‌فرماید "ان اکرم کم عندالله اتقی کم" کرامتی است که خود انسان‌ها باید از آن بیشتر کرامت قبلی، یعنی کرامت ذاتی در زمینه کرامت اکتسابی استفاده کنند تا به جایگاه بالاتری دست پیدا کنند.

امام خمینی (ره) در آثار و کلمات خود از کرامت اکتسابی انسان یاد کرده و مورد تاکید قرار می‌دهد که تمایز انسان‌ها از یکدیگر و برای اینکه جایگاهی را برای فرد تعریف کنیم، فقط بحث تقوی است که او را شایسته‌تر نسبت به دیگران قرار می‌دهد و ما می‌توان نظر به ظرفیت شخصیتی او، مسوولیت‌های بزرگتری را به وی اعطا کنیم.

امام به تمام انسان‌ها خطاب می‌کند؛ از آن کرامت ذاتی که خداوند به انسان داده است، استفاده کرده و روز به‌روز خود را به رشد و کمال برسانند و همواره تاکید می‌کند که نشود فریب مسائل مادی را بخوریم و از جایگاه انسانی و کرامت به دور بمانیم و سعادت ابدی را از دست بدهیم.

به باور افشاگر، یکی از چیزهایی که امام در رابطه با تفاوت کرامت ذاتی و اکتسابی بیان می‌کند، این است که کرامت ذاتی اختصاص به همگان دارد و اکتسابی آن است که افراد خودشان بدست می‌آورند؛ اما آن چیز که به انسان ارزش واقعی می‌دهد، همان کرامت اکتسابی است که باید به این بعد توجه بیشتر شود.

این در حالی است که امام خمینی (ره) جدای از این‌که یک بیدارگر مسلمان و رهبر دینی و مذهبی جامعه اسلامی و امت مسلمان بود، یک سیاست‌مدار، تئوری‌پرداز و نظام‌ساز اسلامی نیز بود. بررسی اندیشه‌های این شخصیت نخبه و منحصر به فرد جهان اسلام در ابعاد مختلف به خصوص در حوزه مسائل سیاسی و نظام‌‌سازی اسلامی، می‌تواند راه‌گشای بسیاری از مشکلات امروزی جهان اسلام باشد. افغانستان در شرایطی که با تأکید گروه طالبان بر ایجاد یک نظام اسلامی فراگیر، بیش از هر زمانی می‌تواند با بهره‌گیری و مطالعه اندیشه‌های سیاسی و دولت‌داری امام خمینی (ره)، کلید قفل دست‌یابی به چنین نظام متعالی را پیدا کند.