سومین نشست دوحه؛ دستاورد برای سازمان ملل متحد و ناامیدی برای مردم افغانستان

سومین نشست نمایندگان ویژه کشورها در امور افغانستان به میزبانی دبیرکل سازمان ملل متحد در دوحه، پایتخت قطر، با حواشی و زیر سایه انتقادات گسترده برگزار شد.

به گزارش شفقنا، این نشست برای اولین بار با حضور یک هیأت پایین رتبه از گروه طالبان برگزار شد، اما به باور فعالان مدنی افغانستان، سازمان ملل متحد در بدل اشتراک این هیأت، نمایندگان زن و جامعه مدنی افغانستان را در فهرست اشتراک کنندگان اصلی این نشست حذف کرد و موضوعات حقوق بشر و حقوق زنان را نیز در دستورکار آن نگنجاند.

در پایان این نشست، رزماری دی کارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در یک نشست خبری گفتگوها با طالبان را «صریح» و «مفید» توصیف کرد.

او گفت که این اولین بار بود که چنین طیف وسیعی از نمایندگان ویژه کشورها با طالبان، اینگونه مفصل باهم گفتگو کردند و توافق کردند که «تعامل» را ادامه دهند.

معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در جریان کنفرانس خبری خود، همچنانکه از کشاندن طالبان پشت میز نشست های روند دوحه، مسرور به نظر می رسید، با اشاره از انتقادات در مورد «سفیدنمایی»، «عادی سازی» و «مشروعیت بخشیدن» به طالبان، مدام تأکید می کرد که این «یک روند» است و «ما هنوز در آغاز راه» هستیم.

او اضافه کرد که روند دوحه و به ویژه نشست سوم دوحه، به معنی «عادی سازی» و یا «به رسمیت شناسی» طالبان نیست و تأکید کرد که به رسمیت شناسی «یک دولت»، وظیفه سازمان ملل متحد نیست و کار کشورهای عضو این سازمان است.

ناامیدی مردم افغانستان

با وجود اینکه سازمان ملل متحد سومین نشست دوحه و حضور طالبان در این نشست را، به عنوان یک دستاورد «روند دوحه» می داند و به ادامه مسیر امیدوار است، اما شهروندان افغانستان و فعالان حقوق بشر، تأکید کرده اند که این نشست برای آنان «ناامید کننده» بود.

زنان افغانستان می گویند که آنان از سوی طالبان از «مکتب»، «دانشگاه»، «جامعه» و محل کار حذف شده اند، اما ناامید کننده بود که از نشست ها در مورد افغانستان از سوی سازمان ملل متحد نیز «حذف» شدند.

جنبش های اعتراضی زنان و کنشگران حقوق بشر افغانستان، همچنان سازمان ملل متحد را به «تسلیمی» در برابر خواست های طالبان متهم می کنند و شماری حتی خواستار برکناری رزا اوتنبایوا، فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان و رئیس یوناما، شده است.

شماری از چهره های سرشناس زن از گوشه و کنار جهان نیز برآیند این نشست را برای زنان افغانستان «ناامیدکننده» خوانده اند.

یلدا حکیم، مجری سرشناس و افغانستانی تبار «اسکای نیوز» گفته است: «زنان و دختران در افغانستان همچنان از تحصیل محروم هستند و از زندگی عمومی رانده شده اند. اکنون آنها در گفتگوهای مورد حمایت سازمان ملل با طالبان در دوحه درباره آینده کشور غایب هستند. نتیجه ای ویرانگر برای زنان و دختران افغانستان که نه تنها از سوی جامعه بین المللی احساس رها شدن می کنند، بلکه از گفتگوها در مورد آینده خود نیز محروم هستند.»

احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان نیز گفته است که سازمان ملل متحد با دعوت طالبان و حذف زنان از سومین نشست دوحه، از «اصول» خود عدول کرد.

نمایندگان مدنی مجهول الهویت

پس از انتقادات گسترده به سومین نشست دوحه، سازمان ملل متحد تصمیم گرفت که نشستی را در حاشیه سومین نشست دوحه با شماری از زنان و فعالان مدنی افغانستان برگزار کند.

این نشست دیروز  با حضور هشت نفر تحت عنوان نماینده جامعه مدنی افغانستان به میزبانی رزماری دی کارلو، برگزار شد و در آن تنها نمایندگان 15 کشور شرکت کردند و نمایندگان ده کشور دیگر، حاضر نشدند اشتراک کنند.

بر اساس گزارش ها، از جمله هشت نفری که تحت عنوان فعال مدنی در نشست حاشیه ای دوحه شرکت کرده بودند، تنها سه نفر آنان برای شرکت در این نشست به دوحه رفته بودند و پنج نفر دیگر به صورت آنلاین در آن شرکت کرده بودند.

سه نفر از زنان سرشناس افغانستان نیز دعوت سازمان ملل متحد برای اشتراک در این نشست را رد کردند و تأکید کردند که جایگاه زنان باید در نشست های اصلی باشد، نه در نشست های حاشیه ای.

معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در پایان این نشست در یک کنفرانس خبری، به سئوالی در مورد هویت هشت نفری که تحت عنوان جامعه مدنی افغانستان شرکت کرده بودند، پاسخ نداد و گفت که هویت آنان را به دلیل «حریم خصوصی»، افشا نمی کند.

اما زنان معترض و فعالان مدنی افغانستان انتقاد می کنند و می گویند که «افراد مدنی مجهول الهویت» که در نشست سازمان ملل متحد اشتراک کرده بودند، در واقع «لابیگران طالبان» هستند و شماری از آنان از کابل به این نشست رفته بودند.

«نهاد هماهنگی زنان افغانستان» با نشر اعلامیه ای گفته است که 700 فعال حقوق زن افغانستان، نشست جانبی سازمان ملل متحد در دوحه را محکوم می کنند و به این باور هستند که اشتراک کنندگان «همکاران طالبان» بوده اند.

بر اساس گزارش فعالان مدنی افغانستان، از جمله اشتراک کنندگان این نشست مدینه محبوبی است که به صورت گسترده به لابی برای طالبان متهم است، اما هویت شماری از این افراد، مشخص نشده است.

بسیاری از فعالان مدنی با اشاره به مجهول الهویت بودن اشتراک کنندگان نشست حاشیه ای سازمان ملل، می گویند که یک «فعال مدنی واقعی» هیچگاه از افشا شدن هویت خود هراس ندارند و این افراد «استخباراتی» هستند که تلاش می کنند هویت خود را «پنهان» کنند و از افشا شدن آن هراس دارند.

سازمان ملل متحد اعتراف کرده است که از اعتراضات به نشست دوحه آگاه است، اما با وجود این ابراز امیدواری کرده است که این نشست، بتواند بخشی از معضل گسترده افغانستان را حل کند؛ در حالی مردم افغانستان به این باور هستند که راهی که سازمان ملل متحد برای حل معضل افغانستان می رود «به ترکستان» است.