از ساعات نخست روز گذشته، گزارشی در رسانه‌های ایران و افغانستان به‌گونه گسترده دست‌به‌دست شد؛ گزارشی که ادعا می‌کرد «مرزبانان ایرانی ده جوان افغانستانی را که از ولایت فراه قصد ورود غیرقانونی به خاک ایران را داشتند، هدف قرار داده و به قتل رسانده‌اند».

این خبر در حالی منتشر شد که هیچ مقام رسمی در نهادهای نظامی و امنیتی ایران تا کنون این رویداد را تأیید نکرده است. همچنان از سوی حکومت طالبان نیز واکنش مشخصی ارائه نشده و تنها معاون فرماندهی امنیت ولایت فراه این واقعه را به رسانه‌های محلی گزارش کرده است.

با گذشت یک روز از نشر اولیه، رسانه‌های بیشتری به این موضوع پرداخته‌اند و برخی رسانه‌های مخالف حکومت ایران مانور گسترده‌تری روی آن انجام داده‌اند.

دو نکته اساسی در پیوند به این رخداد قابل یادآوری است:

1. امنیت مرزی برای هر کشور یک اصل غیرقابل چشم‌پوشی است.
نیروهای مرزبانی ایران نیز همانند دیگر کشورها وظیفه دارند از تمامیت ارضی و امنیت ملی خود محافظت کنند. در مواردی که احتمال تهدید امنیتی وجود داشته باشد، استفاده از سلاح مطابق قوانین مربوطه برای آنان مجاز شمرده می‌شود.

2. افغانستان کشوری است که پیامدهای بیش از چهار دهه جنگ، فقر و بیکاری دامنگیر آن است.
به دلیل همین وضعیت دشوار اقتصادی، شمار زیادی از جوانان افغانستانی راه مهاجرت را در پیش می‌گیرند. ایران برای بسیاری از آنان نزدیک‌ترین و آسان‌ترین مسیر است؛ و وقتی ورود قانونی دشوار یا تقریباً ناممکن می‌شود، مسیر قاچاق برای شماری از شهروندان تنها گزینه باقی‌مانده به نظر می‌رسد.

رویداد ادعا‌شده در مرز فراه، ظاهراً حاصل تلاقی همین دو واقعیت است:
از یک‌سو مرزبان ایرانی که وظیفه‌اش جلوگیری از ورود غیرقانونی است، و از سوی دیگر جوان افغانستانی که از روی استیصال راهی جز عبور غیرقانونی نمی‌یابد؛ و اتفاقی که نباید رخ دهد، در نهایت رخ می‌دهد.

در سوی افغانستان، طبق گزارش‌ها، طالبان پس از دستور رهبر این گروه تلاش‌های خود را برای جلوگیری از خروج غیرقانونی شدت بخشیده‌اند و بازداشت‌های اخیر در ولایت‌های مرزی مؤید همین امر است.

در سوی ایران نیز انتظار می‌رود نیروهای مرزبانی در کنار حفظ صلابت، با رعایت کامل اصول انسانی و قوانین اسلامی در استفاده از سلاح نهایت دقت را به خرج دهند تا مبادا گلوله‌ای که باید متوجه عناصر مخل امنیت باشد، سینه جوان بی‌گناهی را که تنها در پی تأمین نان شب است، هدف قرار دهد.

همچنان نیاز است که مقامات هر دو کشور با افزایش آگاهی‌دهی به شهروندان، خطرات عبور غیرقانونی را توضیح دهند و از سوی حکومت طالبان تلاش بیشتری برای کاهش بیکاری و ایجاد فرصت‌های کار صورت گیرد تا انگیزه مهاجرت‌های پرخطر کاهش یابد.

♦ آرزوی عزت، ثبات و همزیستی پایدار برای مردمان دو سوی مرز.