این نشست از 24 قوس با حضور مقام‌های ارشد سازمان ملل متحد و نمایندگان کشورهای مختلف آغاز شده و امروز نیز ادامه دارد. یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله ایران، در سخنان خود با اشاره به پیامدهای مداخلات نظامی قدرت‌های فرامنطقه‌ای در کشورهای منطقه از جمله افغانستان و عراق، گفت جمهوری اسلامی ایران بیش از 45 سال است که یکی از طولانی‌ترین و بزرگ‌ترین وضعیت‌های پناهندگی در جهان را میزبانی می‌کند؛ وضعیتی که به گفته او نتیجه مستقیم سیاست‌های غیرمسئولانه و مداخلات نظامی ایالات متحده امریکا و متحدانش در منطقه بوده است.

وی با تأکید بر میزبانی بیش از چهار دهه‌ای ایران از پناهندگان، خواستار تحقق عملی اصل «تقسیم منصفانه بار مسئولیت» و افزایش حمایت‌های بین‌المللی از کشورهای میزبان شد.

یاراحمدی خاطرنشان کرد که ایران با وجود تحریم‌های ظالمانه و محدودیت‌های جدی منابع داخلی، خدماتی فراتر از تعهدات مندرج در کنوانسیون 1951 پناهندگان ارائه کرده است. به گفته او، تمامی کودکان افغانستانی در سن آموزش، بدون در نظر گرفتن وضعیت اقامتی خود یا والدین‌شان، امکان ثبت‌نام در مکاتب دولتی ایران را دارند و در حال حاضر بیش از 400 هزار دانش‌آموز افغانستانی در سراسر این کشور مصروف تحصیل‌اند. همچنان ده‌ها هزار تن از آوارگان افغان تحت پوشش بیمه صحی و خدمات درمانی قرار گرفته‌اند.

رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله ایران با اشاره به تحولات افغانستان در سال 2021 و ورود گسترده آوارگان جدید به ایران، گفت که تهران برای شناسایی اتباع واردشده، طرح سرشماری و میزبانی موقت را اجرا کرد، اما با توجه به فشار روزافزون بر زیرساخت‌های کشور و بهبود نسبی شرایط در افغانستان، برنامه نظام‌مند‌سازی حضور اتباع افغانستانی در ایران روی دست گرفته شده است.

او تصریح کرد که ایران، همانند سایر کشورها، نمی‌تواند حضور مهاجران غیرقانونی را بپذیرد، هرچند حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر همواره در دستور کار بوده است. به گفته وی، رویکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال پناهندگان همواره مبتنی بر اصول انسانی و اخلاقی بوده است.

یاراحمدی در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد که تحریم‌های غیرقانونی، میزان کمک‌های بشردوستانه کشورها و نهادهای امدادرسان را کاهش داده و تداوم میزبانی گسترده از آوارگان در چنین شرایطی دشوار و حتی ناممکن خواهد بود.

وی با انتقاد از عملی نشدن اهداف پیمان جهانی پناهندگان گفت: با گذشت هفت سال از تصویب این پیمان، اصل کاهش فشار بر کشورهای میزبان و تقسیم عادلانه مسئولیت‌ها، به‌ویژه در مورد ایران، محقق نشده است. او افزود: در حالی که در مجمع سال 2023 بیش از 2.2 میلیارد دالر تعهد مالی اعلام شد، سهم ایران از این تعهدات بسیار ناچیز بوده و حتی بودجه عملیاتی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در ایران کاهش یافته است.

رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله ایران همچنین به عملی نشدن تعهد اسکان مجدد پناهندگان در کشورهای ثالث اشاره کرد و گفت: با وجود تعهد اسکان مجدد یک میلیون پناهنده تا سال 2030، به دلیل سهمیه‌های محدود کشورهای مقصد، فشار بر کشورهای میزبان همچنان ادامه دارد. او تأکید کرد که سهمیه اسکان مجدد پناهندگان ساکن ایران باید متناسب با حجم میزبانی این کشور افزایش یابد.

یاراحمدی در ادامه، مهم‌ترین سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال پناهندگان افغانستانی را تشویق و تسهیل بازگشت داوطلبانه، امن و با عزت آنان به کشورشان دانست و گفت جامعه بین‌المللی و مقام‌های حاکم در افغانستان مسئولیت انکارناپذیری در فراهم‌سازی شرایط لازم برای این بازگشت دارند.

وی در پایان خواستار ایجاد سازوکارهای شفاف برای نظارت بر اجرای تعهدات مجمع جهانی پناهندگان، ارائه گزارش‌های تفکیک‌شده درباره نحوه تخصیص کمک‌های مالی و افزایش سهم ایران از حمایت‌های بین‌المللی شد و اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران آماده است در چارچوب همکاری‌های چندجانبه، تجربیات و ظرفیت‌های خود را برای تحقق اهداف پیمان جهانی پناهندگان در اختیار جامعه جهانی قرار دهد.